Corona is hefboom voor anders werken bij gemeenten

Corona is een krachtige driver om tot een nieuwe manier van werken te komen, constateert TwynstraGudde-partner Wicher Schönau in een blog. Dat blijkt echter een complexe zoektocht bij gemeenten.

Ook tijdens de coronacrisis hebben de meeste gemeenten hun publieke dienstverlening op peil gehouden, zij het op anderhalve meter en met spatschermen, handgel en looplijnen. Maar, constateert TwynstraGudde-partner Wicher Schönau in een blog, in tal van gemeenten is corona inmiddels ook een krachtige driver om tot een nieuwe manier van werken te komen. Dat blijkt echter een complexe zoektocht.

Na corona werkt Nederland anders dan voor corona. Facilitair managers verleggen hun koers en stemmen de inkoop van facilitaire diensten af op een nieuwe werkelijkheid. Kantoren zien er straks anders uit dan voor de pandemie en thuiswerken is een blijvertje. Vooral bij gemeenten is dat ingrijpend, schrijft Schönau. Dit omdat de gemeentelijke organisatie juist verbinding moet leggen tussen bestuurders en inwoners, ondernemers en partners in de regio. Veel gemeenten worstelen volgens hem met de vraag hoe de organisatie beter wend- en weerbaar kan worden en de verbinding tussen bestuur en burgers in de stad gewaarborgd kan worden. Ook de traditionele functie van het gemeentekantoor staat ter discussie.

 De aanleiding was er al

De aanleiding voor een andere manier van werken bij gemeenten manifesteren zich al een aantal jaren. Maatschappelijke opgaven worden complexer en vergen andere manieren van intern organiseren en extern samenwerken. Meer programmatisch en opgavegericht. Tegelijk vraagt de samenleving om een compacte en doelmatige overheid die ook toegankelijk is. Burgers wensen de gemeentelijke dienstverlening niet alleen aan de balie te ontvangen, maar steeds meer ook digitaal en aan de keukentafel. Verder moeten gemeenten er alles aan doen om ook als werkgever aantrekkelijk te zijn. Deze trends sporen steeds minder met het nine to five kantoor waar ambtenaren beleidsstukken voorbereiden en waar burgers in de rij staan om hun paspoort te verlengen - corona of niet.

Corona geeft een duwtje in de rug

Volgens Schönau is het niet de vraag hoe de gemeentelijke organisatie coronaproof kan worden ingericht, maar hoe deze robuust kan worden gemaakt voor de toekomst. Hij schrijft: “We moeten niet slechts beantwoorden aan de uitdaging van een tweede golf of een volgende pandemie, maar vooral aan de uitdagingen van een veranderende maatschappij. Tegelijkertijd heeft de coronatijd ons wel een duwtje in de rug gegeven. Iedereen – medewerkers, leidinggevenden en bestuurders – heeft kennisgemaakt met aspecten van anders werken: thuiswerken, vergaderen met MS Teams, elkaar op afstand inspireren tot en met een digitale vrijmibo. Tijd-, plaats- en apparaatonafhankelijk werken (TPAW) is technisch allang mogelijk. Met corona ervaren we opeens de voordelen, maar zien we ook dat er nog heel wat moet gebeuren willen we de omslag tot een succes maken.”

De coronacrisis omarmen

De coronacrisis is volgens Schönau een hefboom die fundamentele trends versneld onderdeel maken van een andere manier van werken. Het uitgangspunt is en blijft dat de gemeentelijke organisatie de verbinding blijft leggen tussen inwoners, ondernemers, partners in de regio en bestuurders. En dat de medewerkers goed en plezierig hun werk kunnen doen: thuis, op kantoor of elders. De hamvraag is echter hoe zij dat gaan organiseren en wat daarvoor nodig is. De bricks en de bytes - de flexplekken en de digitale hulpmiddelen - zijn relatief eenvoudig te regelen. Maar deze zijn slechts een sine qua non: noodzakelijk, maar onvoldoende. Minstens evenveel aandacht is nodig voor de zachte kant van het veranderingsproces: het gedrag op de werkvloer en een HR-beleid dat aansluit op anders werken. “Hoe inspireren we elkaar? Welke waarden en drijfveren leven er bij de medewerkers? Welke gedrag is gewenst en hoe kunnen we mensen op een positieve manier daaraan laten wennen? Het gaat om een integrale aanpak waarbij hard en zacht in balans zijn. Wie de zachte kanten van het proces veronachtzaamt, roept weerstand over zich af. Dan gaat het ‘anders werken’ niet werken”, besluit Schönau.

De blog van Wicher Schönau is gebaseerd op een onderzoek dat TwynstraGudde uitvoerde in opdracht van FMN. Voor dit onderzoek zijn 238 medewerkers van zes Nederlandse organisaties geïnterviewd.

ONDERZOEK DOWNLOADEN

Photo by Sigmund on Unsplash

zondag 11 juli 2021permalink